ZBÓJNICKA LIKAVKA I JURAJ JANOSIK

Likavka - miejscowość wzmiankowana w XIII wieku. Powyżej miejscowości, na występie Przedniego Chocza, znajdują się ruiny Zamku Likava. Gród Likava znajduje się w Likavce, ok. 3 km na północ od Ružomberka. Obecnie jest jednym z bardziej imponujących obiektów średniowiecznej architektury fortyfikacyjnej w Liptovie. Zbójnickie zamczysko powstało w celu kontroli ruchu handlowego i wojskowego na drodze z Ružomberka na Oravę aż do Polski. Oprócz funkcji wojskowo-obronnej był siedzibą władzy majątków królewskich w dolnym Liptovie. Do ważniejszych właścicieli należeli: PongrĂĄc z Liptovskiego MikulĂĄĹĄa, Piotr Komorowski, Piotr Aksamit, Jan Korwin, Jan Zapolski i ĽudovĂ­t Pekri. W roku 1707 zrujnowały go wojska Franciszka Rakoczego. Obecnie jest odbudowywany.

„W siedemnastym wieku ostatnich czasów,

W Tatrach i w głębi liptowskich lasów

Przebywał sobie Janosik sławny,

Młody, dorodny, silny i sprawny".

 â€ž...przeskakiwał wozy i konie...

I taką siłę w dłoni swej dzierżył,

Że stół połamał, gdy weń uderzył!

Żelazo pogiął lub pogruchotał,

A kamieniami jak piaskiem miotał!"

 â€žDo Mikołosza przyprowadzony

I od zwierzchności był osądzony..."

 â€žWkrótce Janosik na gołym pniaku

Wisiał za żebro trzy dni na haku! [...]

Wisiał cierpliwie, czoła nie schmurzy

Tylko, jak mówią, fajeczkę kurzył"

„Janosiku miły, orle nad orłami.

Tyś siłą mocniejszą od skał.

Tyś burzą nad burze, chmurą nad chmurami,

Tyś nieraz grad z dłoni swej siał!"

Średniowieczne, mroczne zamczysko stojące w północno zachodnim cyplu  Liptova pochodzi z 1315 roku i zostało pobudowane z inicjatywy żupana Dončy jako gród  ze względu na strzeżenie przejścia przez Wag (VĂĄh) i ważnej  drogi handlowej, która prowadziła przez Orawę do Polski. Wojna w latach 1397 – 99 a potem zajęcie grodu przez wojska Zygmunta Luksemburskiego wpłynęły na rozwój grodu. Gród był majątkiem króla, od XIV w. przeszedł w posiadanie liptovskich żupanów. W latach 1431 – 1434 był to ważny gród husycki. Miało to wpływ na dalszy rozwój grodu. W XV i XVI w. za czasów Jana Korwina (księcia liptovskiego)i ĽudovĂ­ta Pekrygo (najwyższego królewskiego kapitana) doszło do przebudowy i połączenia zamkowego kompleksu górnego grodu, złożonego z północnego, południowego i wschodniego zamku – w XVI w. za JĂĄna Kružica zaadaptowany na wieżę strzelniczą, w środku urządzony w stylu renesansowym. Wysokość ścian północnego zamku miejscami sięga aż 36 metrów. Likava należy do najbardziej rozłożystych budynków zamkowych na Słowacji. Stropy na wyższych piętrach były drewniane, gród miał jedną luksusową nowość – zaszklone okna. Szkło miało pochodzić z huty w Ľubochni. Gród stał się pełnym przepychu za bytności rodu ThĂśkĂśly – Stefana I, który poszerzył system fortyfikacyjny o wieniec baszt po obwodzie dolnego zamku, a przede wszystkim zbudował studnię u południowego podnóża skały, chronioną potężną półokrągłą basztą, do której wiedzie korytarz wyryty w skale. Za Stefana II ThĂśkĂśly po zaprzysiężeniu WesselĂŠny’ego po krótkim oblężeniu grodu przez cesarskie wojska w grudniu 1670 przechodzi na własność króla i służy jako więzienie i koszary. Książę Franciszek II Rakoczy rozkazuje gród zburzyć. Gród z czasem opustoszał i przekształcił się w ruinę. Po gruntownej rekonstrukcji była niedawno udostępniona zwiedzającym wieża Hunyadyho veža, w której mieści się ekspozycja z historii zamku Likava. Tajemnicze ruiny, kryją wiele zbójnickich tajemnic zamku w którym był uwięziony legendarny słowacki bohater Janosik.

CHCESZ WIEDZIEĆ WIĘCEJ?

Kim był zbójnik Janosik

Janosik i powstanie Rakoczego