ZBÓJNICKIM SZLAKIEM PRZEZ TATRY WYSOKIE

Tatry Wysokie – najwyższa część Tatr o charakterze alpejskim, rozciągająca się pomiędzy Tatrami Zachodnimi od strony zachodniej oraz Tatrami Bielskimi od strony północno-wschodniej. W linii prostej odległość między granicznymi przełęczami wynosi ok. 16,5 km, zaś ściśle wzdłuż grani ok. 26 km. Tatry Wysokie zajmują obszar około 340 km² (czyli nieco mniej niż Tatry Zachodnie), z czego większość (260 km²) znajduje się na Słowacji.

POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE:

Tatry Wysokie odgraniczone są dość wyraźnie od pozostałych pasm. Od Tatr Zachodnich oddziela je po stronie polskiej Dolina Suchej Wody Gąsienicowej, po stronie słowackiej Dolina Cicha Liptowska (choć niekiedy masyw Kop Liptowskich wydziela się do Tatr Zachodnich – wtedy słowacka część granicy między pasmami przebiega dnem Doliny Koprowej). Granicę na grani głównej Tatr stanowi szeroka przełęcz Liliowe. Od Tatr Bielskich Tatry Wysokie są oddzielone dnem dolin: (od płn. zach. do płd. wsch.) Jaworowej, Zadnich Koperszadów, Przednich Koperszadów i Kieżmarskiej. Najwyższym punktem granicy jest Przełęcz pod Kopą w grani głównej.

Tatry Wysokie znajdują się na styku trzech krain: Podhala (od północnego zachodu), Liptowa (od południowego zachodu) i Spisza (od wschodu). Za punkt oddzielający je od siebie uznaje się Cubrynę, leżącą w grani głównej, na granicy polsko-słowackiej.

TOPOGRAFIA:

Tatry Wysokie są najwyższymi górami w Polsce i na Słowacji, zarazem stanowią najwyższe pasmo górskie pomiędzy Alpami a Kaukazem. Najbardziej znaczącymi szczytami w Tatrach Wysokich są Gierlach (Gerlach, 2655 m n.p.m.), Łomnica (2634 m) i Lodowy Szczyt (2627 m) po stronie słowackiej. Po stronie polskiej najwyższym szczytem są Rysy (wierzchołek słowacki 2503 m, wierzchołek graniczny 2499 m), inne znane góry to m.in. Mięguszowiecki Szczyt Wielki, Świnica, Kozi Wierch.

Krajobraz Tatr Wysokich znacznie różni się od Tatr Zachodnich. W krajobrazie dominuje rzeźba typu alpejskiego, czyli m.in. strzeliste turnie i skaliste szczyty, będące świadectwem silnego działania lodowców. W Tatrach Wysokich znajdują się także niemal wszystkie jeziora tatrzańskie, natomiast rzadko występują tu zjawiska krasowe, częstsze w Tatrach Zachodnich oraz Bielskich.

GŁÓWNE DOLINY

¡         Dolina Suchej Wody Gąsienicowej

¡         Dolina Gąsienicowa

¡         Dolina Pańszczyca

¡         Dolina Białki

¡         Dolina Waksmundzka

¡         Dolina Roztoki

¡         Dolina Pięciu Stawów Polskich

¡         Dolina Rybiego Potoku

¡         Dolina Białej Wody

¡         Dolina Jaworowa

¡         Dolina Zadnich Koperszadów

¡         Dolina Kieżmarska

¡         Dolina Zimnej Wody

¡         Dolina Małej Zimnej Wody

¡         Dolina Staroleśna

¡         Dolina Wielicka

¡         Dolina Batyżowiecka

¡         Dolina Mięguszowiecka

¡         Dolina Złomisk

¡         Dolina Hińczowa

¡         Dolina Młynicka

¡         Dolina Furkotna

¡         Dolina Koprowa

¡         Dolina Niewcyrka

¡         Dolina Hlińska

¡         Dolina Ciemnosmreczyńska

¡         Dolina Cicha Liptowska

BUDOWA GEOLOGICZNA

Tatry Wysokie, podobnie jak cały masyw Tatr, jest tworem stosunkowo młodym, ukształtowanym w swoim obecnym kształcie w czasie orogenezy alpejskiej. Trzon krystaliczny grzbietu Tatr Wysokich składa się z granitoidów, powstałych z zakrzepnięcia stopu magmowego w karbonie i stanowiących jedne z najstarszych skał tatrzańskich. Wiek tych skał wynosi około 310-315 milionów lat. Rzeźba Tatr Wysokich ma cechy typowej rzeźby alpejskiej. Uformowana została ona przez lodowce górskie podczas zlodowaceń plejstoceńskich. Obszar pól firnowych lodowców znajdował się powyżej 1400-1600 m n.p.m., a jęzory lodowców schodziły do ok. 1000 m n.p.m. (Dolina Białki – 920 m n.p.m.). Jednym z najpiękniejszym świadectw epoki lodowej są cyrki i żłoby lodowcowe oraz tatrzańskie jeziora, które w ogromnej większości znajdują się właśnie na terenie Tatr Wysokich (np. Morskie Oko, Czarny Staw Gąsienicowy, jeziora w Dolinie Pięciu Stawów Polskich). W przeciwieństwie do Tatr Zachodnich, w Tatrach Wysokich stosunkowo rzadkie są skały osadowe, co powoduje niewielki wpływ zjawisk krasowych na formę rzeźby tej części Tatr.

ŚWIAT ROŚLINNY I ZWIERZĘCY

Wysokogórskie warunki klimatyczne są przyczyną, że flora Tatr Wysokich znacznie różni się od flory nizinnej. Występuje tu liczna grupa gatunków roślin naczyniowych, które w Polsce poza Tatrami nigdzie indziej nie występują. W pełni wykształcone są piętra roślinności. Tylko w Tatrach Wysokich występuje najwyższe piętro turniowe (powyżej 2300 m n.p.m.). Z powodu surowych warunków klimatycznych roślinność na tej wysokości jest nieliczna, ale doliczono się w piętrze turniowym jeszcze 120 gatunków roślin naczyniowych. Wraz ze wzrostem wysokości liczba ta gwałtownie maleje. Na najwyższym szczycie Tatr – Gerlachu w rejonie wierzchołka stwierdzono występowanie jeszcze 15 gatunków roślin naczyniowych, m.in. są to: goryczka przezroczysta, omieg kozłowiec, sit skucina, pierwiosnka maleńka, złocień alpejski, dzwonek alpejski. Pod względem zróżnicowania gatunkowego flora jest jednak uboższa, niż w Tatrach Zachodnich, co spowodowane jest mniejszą różnorodnością podłoża (brak podłoża wapiennego i związanych z nim licznych gatunków roślin występujących tylko na takim podłożu). Tatry Wysokie posiadają natomiast gatunki roślin granitolubnych, które w pozostałych częściach Tatr nie występują wcale, lub tylko sporadycznie. Z endemitów tatrzańskich występuje tutaj m.in. wiechlina granitowa i wiechlina szlachetna. Murawy tworzone są głównie przez występujący tylko na granitowym podłożu zespół situ skuciny i boimki dwurzędowej.

Fauna jest podobna, jak w całych Tatrach. Piętra powyżej lasów zamieszkują zwierzęta niespotykane w Polsce poza Tatrami. Wśród ssaków są to: świstak, kozica, nornik śnieżny (polnik tatrzański), darniówka tatrzańska. Wśród ptaków: płochacz halny, siwerniak, pomurnik.

Największą tutejszą atrakcją jest bez wątpienia oblegana przez turystów kolejka linowa na szczyt Łomnicy. W Smokowcach zachowało się sporo przykładów XIX-wiecznego budownictwa uzdrowiskowego, w Starym Smokowcu są to: willa Flora, przeniesiona w 1839 r. spod Popradu (obecnie mieści się w niej oddział popradzkiej Galerii Tatrzańskiej; Dom Szwajcarski, wzniesiony z inicjatywy J. G. Reinera w 1865 r.; czy monumentalny, reprezentacyjny hotel Grand z 1904 r., projektu budapesztańskiego architekta Guida Hoepfnera.

Główną atrakcją okolic Wysokich Tatr są - jakżeby inaczej - Tatry Wysokie. Kilka interesujących, niezbyt forsownych tras turystycznych, wiedzie z łatwo dostępnego grzbietu Hrebienoka (dostać się tu można kolejką ze Starego Smokowca, biegnącym równolegle do niej szlakiem zielonym - 45 min lub szosą asfaltową). Ciekawą i obfitującą w atrakcje propozycją jest np. wycieczka do leżącego przy Pięciu Stawach Spiskich schroniska TĂŠryego.

Opracowując projekt „Szlak Zbójników Karpackich” skorzystano z blisko 1000 źródeł dotyczących zbójnictwa karpackiego, które znajdują się tutaj. Kliknij!